Sweden bitter-Svedska grancica ili gorcica

Svedska grancica ili svedska gorcica predstavlja mjesavinu ljekovitog bilja u alkoholnom rastvoru.To je gorki tonik koji se upotrebljava kako za lijecenje niza bolesti unutrasnjih i spoljasnjih,tako i kao tonik za odrzavanje opsteg zdravstvenog stanja.Postoje tzv.mala i velika svedska grancica,ali poznatija je mala jer djeluje kao i velika,a lakse ju je i spremiti jer ima znatno manje biljaka u svom sastavu.Recept je pronadjen poslije smrti svedskog ljekara dr.Samst-a iz 17.vijeka,sa njegovim potpisom.Mnogi ipak tvrde da je on pronasao i usavrsio ovaj recept koji je napisao i sastavio Paracelzus,naucnik svajcarskog porijekla rodjen jos u 15.vijeku.U svakom slucaju,dr.Samst.se jako zainteresovao za njega i proucavao njegova ljekovita svojstva.Dokazao je da djeluje za 46 bolesti i to opisao u svom rukopisu.On sam je koristio ovaj tonik i dozivjeo je 104.godine,a umro je usljed pada sa konja.Citava njegova porodica je dozivjela duboku starost.
Danas,i na ovim podrucjima ovaj tonik se dosta popularizovao zahvaljujuci austrijskoj travarki Mariji Treben,koja je i opisala mnoga ljekovita svojstva svedske grancice u svojoj  knizi Zdravlje iz Bozije apoteke.
U Starom rukopisu koji i opisuje dejstva svedske grancice,navodi se da je ljekovita moc ovog eliksira ogromna i cudesna i da gotovo nema bolesti na koju ne djeluje.
Iako se moze naci u rukopisima da se koristi zaista za svaku bolest,ipak se preporucuje oprez  kod djece,trudnica i dojilja,kao i kod bubreznih i jetrenih bolesnika.Danas su to grupe pacijenata kod kojih se obraca posebna paznja pri upotrebi bilo kakvih lijekova i pripravaka.Navodi se upotreba i kod mnogih tezih bolesti poput raka i sl.,ali ja bih preporucila kod ovih bolesnika u slucaju koriscenja da se ipak posavjetuju sa svojim ljekarom specijalistom i nista ne uzimaju na svoju ruku,ipak su sve to individualna iskustva.
Nacin upotrebe.

1. Unutrasnja upotreba.Preventivno se upotrebljava ujutro i uvece po jedna mala kasika kapi razblazena u vodi ili caju.Ako se uzima kod bolesti i raznih tegoba,onda se uzima tri puta dnevno po mala kasika razblazena.Obavezno je razblazivanje sa vodom ili cajem.U rukopisima se moze naci da se koristi  tri puta dnevno po mala kk da bi se dozivjela duboka starost i zdravlje,kao i da bi se odrzala energija citavog zivota,ali se ne navodi duzina upotrebe.Danas ipak mnogi preporucuju upotrebu najvise do 14 dana,pa pauza od 2-3 sedmice.Dakle da se koristi po potrebi,a nikako stalna upotreba,sto i ja preporucujem,zbog nekih pratecih efekata dole navedenih.
2. Spoljasnja upotreba.Kad se stavlja oblog uzme se komad vate ili gaze koji odgovara velicini oboljelog mjesta ili oziljka,navlazi svedskom grancicom i stavi na oboljelo mjesto.Posto se moze javiti crvenilo na mjesto primjene,obavezno se preporucuje prvo namazati kozu mascu ili kremom od nevena,pa onda staviti oblog.Preko toga staviti foliju ili zavoje da dobro drzi oblog,ali i da se sacuva rublje od zamascivanja.Drzi se oblog oko 2-4 sata,a ako moze da se podnese i citavu noc.Poslije se moze koza namazati nekom blagom kremom,mascu ili posuti puderom.Kod osjetljive koze moze se javiti crvenilo i osip i tada drzati obloge kraci vremenski period.Zato je mazanje mascu od nevena obavezno.

Upotreba.

• najcesce se upotrebljava i najvise ljudi imaju iskustva u regulisanju apetita i rada crijeva..Smatra se d a djeluje kao odlican tonik za unutrasnje organe i da je blagotvoran.Uzima se kod teskog varenja.Kako podstice metabolizam ubrzava se pasaza crijeva i moze se javiti vise stolica dnevno,dakle regulise problem tvrde stolice.Samim tim se i brze ogladni i zato ima ulogu gorkog tonika.Naravno,treba paziti da se ne pretjera da ne bi doslo do iscrpljivanja organizma i gubitka minerala i vode cestim stolicama.Pri preporucenoj upotrebi to se ne bi trebalo desavati.
• pri grcevima u zelucu pomaze ako se popije kasika kapi,naravno razrijedjena.
• snazan je i diuretik pa se cesce i mokri,na sta se posebno treba obratiti paznja jer moze doci dogubitka kalijuma.
• koristi se kod malokrvnosti i preporucuje se uzimanje ujutro.
• takodje podstice cirkulaciju i smatra se da cisti krv i obnavlja je.zato Zato se koristi kod promrzlina ruku i nogu,kao obloge.Nekoliko kapi staviti na krpu i obmotati promrzline,cesce stavljati ,narocito nocu.
• zato pomaze i kao obloga kod reumatskih bolova kao i upala zglobova.A takodje da se i piju ujutro i uvece u isto vrijeme
• ljudima je pomagala i kod isijasa jer izgleda da umiruje i upalu nerava i tako ih efikasno rijesava bolova.Ugodno griju.
• koristi se kod glavobolje,nesvjestice ako se samo udise tj.mirise.Vlazna natopljena krpa se stavi na vratne prsljenove ili na glavu.
• kod raznih kolika,bubreznih i jetrenih da se uzmu tri kasike,ali i obloge stavljati na bolno mjesto.
• kod raznih uboda i ujeda,kao i udaraca i uboja preporucuju se oblozi od svedske grancice.
• koristi se kod hemoroida,jer ima blagotvorno dejstvo na vene.Stavlja se oblog ali i preporucuje piti kapi,narocito prije spavanja.Otklanja zarenje i podstice cirkulaciju.
• efikasna je u ukljnjanju oziljaka,pa cak i keloida koji su dosta stari.Preporucuje se upotreba oko mjesec i po dana stavljanja obloga,narocito ostaviti nocu da djeluje.
• takodje se preporucuje kod prehlada,kijavica,gripa,kod upala sinusa.Dovoljno je za pocetak samo udisati vatu natopljenu svedskom grancicom da bi se osjetilo poboljsanje u predjelju nosa i ceonih sinusa.Za vrijeme gripa kao preventiva se moze uzimati samo jedna mala ili nesto veca kasika u malo vode.
• ubrava zarastanje rana

Jojoba ulje-Oleum Jojobae (Simmondsia chinensis)

Jojoba ulje ustvari nije ulje,iako se tako cesce naziva vec je vosak.Jojoba je biljka koja raste u polupustinjskim,suhim predjelima Meksika,Kalifornije i Arizone,a gaji se na plantazama u Africi,Brazilu kao i Izraelu.Uzgaja se uglavnom zbog ulja tj.voska, ali i vlaknastog tkiva koji se dobijaju iz plodova, u kome se nalaze sjemena,obicno po 3 sjemena.
Za jojobu su znali jos stari Indijanci i njegovo ulje su nazivali tecno zlato.Koristili su je protiv isusivanja koze od pustinjskog jakog sunca,a znali su i za njeno dejstvo protiv bolova,a danas je dokazano da ulje ima protiv upalno dejstvo.U zapadnim zemljama,narocito SAD-u,a kasnije i na nasim podrucjim,se veliki znacaj pocinje davati jojobi poslije 1970.godine kad su zabranili lov na kitove i uvoz kitove masti koja se uveliko koristila u kozmetici.Saznalo se da je jako slicna kitovoj masti,pa cak i nasem sopstvenom sebumu i da je nezamjenjiv od svih do tada poznatih ulja.
Sjeme jojobe ne sadrzi trigliceride kao ostala ulja,vec voskove,cak i do 60%.Osnovu ovih voskova cine dugacki niz estera alkohola i kiselina i po tome je slicniji voskovima nego uljima.Blago zute je boje,tecne konzistencije pri temperaturama iznad 10 stepeni,dok su njegovi proizvodi poput butera i voska cvrsti i tope se na 65 stepeni celzijusa.
Ulje jojobe je jako termostabilno,i podnosi temp.do 200 stepeni a da mu se hemijski sastav ne promijeni,odnosno da ne uzegne i pokvari se.Zato ima dug vijek trajanja i u tom smislu je isplativ,iako je nesto skuplji u odnosu na ostala ulja.Sirovo nerafinisano ulje je blagog ili srednje jakog mirisa ali prijatnog,zlatno zute boje,ali se koristi rafinisano ulje koje je bez mirisa i boje.
Upotreba.
Danas se ovo ulje puno koristi u kozmetici za njegu koze i kose,ali i kod reume i artritisa.

• obiluje vitaminima i mineralima,narocito vitaminom E koji je u funkciji antioksidansa  i B-complex vitaminima koji su neophodni za odrzavanje koze u zdravom stanju,kao i cinkom,hromom i jodom.Ako se npr.doda nekoliko kapi ulja u omiljenu kremu bogatu vitaminom C,efekat je odlican na kozu jer vitamin E i C djeluju sinergisticki kao antioksidansi i odlicno se bore protiv slobodnih radikala koji ostecuju kozu i cine je starom.Zato se koristi protiv bora.
• uspostavlja prirodni balans koze,prirodnu kiselost regulisuci PH vrijednost koze
• jako je efikasno u tretmanu suve koze i ostecene od sunca jer stvara zastitni film i zadrzava vlagu u kozi,ali i kosi.Za razliku od drugih ulja,jako se dobro upija pa odlicno hidrira i njeguje kozu,ali iz istog razloga nije pogodno za masazu.Zato se mora nanositi vise puta dnevno u manjim ali dovoljnim kolicinama.Posto je jako slicno ljudskom sebumu, koza poslije njegove upotrebe izgleda prirodno zdravo,mekana je i njezna na dodir.Kombinuje se dobro sa drugim uljima.
• efikasno je i u tretmanu problematicne koze sklone aknama jer djeluje antibakterijski,a uklanja i visak sebuma kod masne koze jer se sebum rastvara u jojobinom ulju.Zato se koristi i kao sredstvo za ciscenje.Korisna je mjesavina 1kk ulja jojobe sa 5-6 kasika  ulja cajevca i dobicete odlicno antibakterijsko sredstvo protiv bubuljica.Nanositi nekoliko puta na dan.
• kao sredstvo za skidanje sminke jer ne iritira oci
• protiv crvenila koze poslije brijanja
• koristi se i kao sredstvo za zastitu od sunca ali i hladnoce
• sadrzi miristicnu kiselinu koja djeluje protivupalno pa se kao 10%-tni rastvor koristi kod reumatizma i artritisa,kao i kod raznih infekcija koze.
• koristi se protiv strija
• kod psorijaze,ekcema i raznih vrsta dermatitisa,seboreje
• nalazi se u sapunima,samponima i smatra se da podstice rast kose,daje sjaj kosi.
• nalazi se i kao podloga u ruzevima za usne jer dobro nosi pigmente.
• ne uzrokuje iritacije na kozi kao ni alergije,niti je komedogeno ,ne zatvara pore na kozi.

Umjesto da se kupuju nesto skuplje kreme sa jojobom,dovoljno je samo dodati nekoliko kapi ovog ulja u kremu za lice,kremu za tijelo ,kupku,sampone da bi se dobio bolji efekat istih.

Alergije

Danas sve veci broj ljudi pati od alergija,sto je narocito izrazeno u posljednih nekoliko godina.Smatra se da skoro jedna petina zapadne hemisfere pati od nekog vida alergije,a cak trecina svjetske populacije i ucestalije su u razvijenim zemljama.Zapaza se porast alergija i u nerazvijenim zemljama koje uvode zapadnjacki stil zivota,a tu spada hrana,higijena,zagadjena.
Alergija predstavlja pretjeranu i neprirodnu reakciju odbrambenog sistema organizma na unesene strane materije tzv.antigene koje inace nisu prijetnja organizmu.Organizam tj.njegov imuni sistem inace ne odgovara na te materije kao sto je polen,hrana,budj,dlake i sl.i cuva se da reaguje na pravu prijetnju kao sto su virusi i bakterije.Imuni sistem stiti organizam tako sto stvara antitijela i druge hemijske supstance kao sto je histamin protiv bakterija i virusa,ali kada pocne da ih stvara i protiv bezopasnih materija kazemo da neko ima alergiju.Kod covjeka histamin je vrlo vazan medijator direktne alergijske preosjetljivosti i izaziva mnoge simptome koje se povezuju sa alergijama.Postoji ogroman broj alergena koji mogu da izazovu reakcije preosjetljivosti organizma, od blagih do onih najtezih kao sto je anafilakticki sok.Tako je i broj bolesti preosjetljiovsti tj.vrste alergije veliki.Svaki kontakt sa alergenom uvijek ponovo izaziva reakciju i tek mali broj se moze u potpunosti izlijeciti .Uglavnom se svodi na izbjegavanje alergena i ublazavanje simptoma bilo klasicnom bilo alternativnom medicinom.
Ne zna se tacno zasto se javljaju,ali se cini da nastaju kod osoba sa genetskom predizpozicijom(dakle nasljedni faktor je glavni),i ako su pod uticajem spoljasnjih faktora da je pokrenu.To znaci da bi smo mogli kontrolisati nasljednu sklonost ka alergiji ako ne bismo bili izlozeni spoljasnjem alergenu tj.okidacu.Nazalost,to je skoro pa nemoguce narocito ako se radi o siroko rasprostranjenim okidacima kao sto je polen ili hrana.
Treba imati u vidu da osobe koje su sklone alergijama imaju vecu mogucnost da kad tad ispolje neki vid alergija u bilo kom dobu zivota,jer alergiju koju su imali u djetinjstvu kasnije mijenja alergija karakteristicna za drugo zivotno doba i sl.Alergije se mogu smirivati i rasplamsavati naizmjenicno tokom citavog zivota,ali se nove preosjetljivosti rijetko javljaju iza 40-tih ili 50-tih godina.
U svakom slucaju simptome ne treba zanemarivati iako nisu vitalno opasni,jer ne lijeceni mogu dovesti do ozbiljnijih i tezih reakcija kao sto je bronhijalna astma ili teze kozne bolesti.
Uzroci,simptomi i lijecenje pojedinih alergija.
Uzrocnici alergija mogu biti iz kucnih ili spoljnih uslova i same se alergije svrstavaju prema uzrocnicima koji ih izazivaju ili prema dijelovima tijela koje pogadjaju,pa imamo kozne,respiratorne,alergije na hranu,lijekove... Medju najcescim alergijama su alergije disajnih puteva kao sto je astma,alergijski rinitis i konjuktivitis,pa su alergeni koji ih izazivaju najbolje prouceni i najpoznatiji i najrasireniji.
Osnovni lijekovi protiv alergije su antihistaminici koji blokiraju dejstvo histamina na receptore na razne nacine,zatim tu su kortikosteroidi koji rjesavaju teze oblike i specificnije kao i adrenalin koji se daje u slucaju teskog soka tj.anafilaktickog soka.

Respiratorne alergije.

• Alergeni koji su odgovorni za respiratorne probleme su svuda prisutni i vrlo ih je tesko izbjeci.Tu spadaju polen drveca,biljaka i trava,plijesan,prasina,alergeni zivotinjskog porijekla ( dlaka,mrtve cestice koze,pljuvacka zivotinjska).Kucna prasina sadrzi grinje,bubasvabe,razne spore plijesni koje mogu biti prisutne cijele godine jer rastu u kupatilima i podrumima (penicillium,aspergilus,mucor su najcesce spore).Grinje i bubasvabe ,zive ili mrtve,kao i njihove izlucevine su visoko alergeni i nalaze su u kucnom najmestaju,madracima,jastucima i tesko ih je izbjegavati pa je u tom slucaju cistoca najbolja prevencija.
• Polen se svrstava u vodece alergene i aerozagadjicace.Skoro 20 miliona Amerikanaca pati od polenske groznice ili alergijskog rinitisa.Ima sezonski karakter i njegovu rasprostranjenost kao i koncentraciju u vazduhu prati Evropska agencija za aerobiologiju i to za oko 25 vrsta alergogenih biljaka.Javnosti se javlja kad je najveca koncentracija i preporucuje izbjegavanje.Prvo se javlja polen drveca od februara do kraja aprila i najzastupljeniji su polen breze koji je i zabranjen da se sadi u urbanim sredinama,zatim lijeske,bijele vrbe,oraha,platana,topole.Polen trava se javlja pocetkom maja i traje do kraja juna.Polen korova od avgusta do kraja novembra,od kojih je naznacajnija i najalergogenija ambrozija.Koncentracija je najveca u jutarnjim satima po suvom i toplom vremenu,a najmanja u vecernjim satima pa je najbolje tako i boraviti napolju.
• Simptomi respiratornih alergija su: kihanje,kasljanje,zacepljenost nosa,svrab nosa,ociju,nepca,grla pojedinacno ili zajedno,suzenje i crvenilo ociju. Moze se javiti i otezano disanje uz hroptanje,suhi kasalj,napadi gusenja i tada bi valjalo otici ljekaru. U principu se ovi simptomi povlace po sa zavrsetkom polenizacije i izlozenoscu alergenima.
• Lijecenje.U principu se polenska kijavica lijeci antihistaminicima koji se mogu uzeti i bez recepta i mogu se uzimati duze vrijeme dok traju problemi.Ako se koriste kapi za nos protiv zacepljenosti treba ih sto krace koristiti da se ne osteti sluznica nosa,maximum 3-5 dana u kontinuitetu. Lijekovi koji spadaju u biljne preparate protiv alergija (poput Lectranala npr),preporucuje se da se krenu ranije uzimati,prije nego simptomi pocnu odnosno da se ne bi ni pojavili. U slucaju tezih simptoma ljekar moze prepisati i hromolin i kortikosteroide koji ce rasiriti bronhije i olaksati disanje i smanjiti neke zapaljenske reakcije,i to u spreju za nos ili oralno da se uzima.U posljednje vrijeme se sve vise daju vakcine protiv ovog tipa alergija,unesu se male kolicine alergena da bi se organizam adekvatno i na vrijeme naucio izboriti sa njima.Pokazalo se dosta efikasno ,u 80% slucajeva.Aktuelne su sublingvalne vakcine koje su bezbjedne i efikasne i mogu se provoditi u kucnim uslovima.Danas,a i u buduce ce one predstavljati jedinu efikasnu strategiju koja otklanja uzrok alergija.
• Prevencija.Prevencija bi ovdje mozda najvecu ulogu igrala ako se i koliko moze sprovesti.To znaci: ne izlaziti u periodu najvece koncentracije polena vani kao ni sirenje vesa napolju,a po ulasku u kucu skidati odjecu i zamjenjivati je cistom.Redovno usisavati parom ili necim jakim grinje iz namjestaja i tepiha.Dezinfekcionim sredstvom unistavati plijesan.Ako se moze,ugraditi filtere za vazduh i to one za koje je dokazano da mogu zaustaviti alergene(jer ne mogu svi preciscivaci vazduha).Carsafe i posteljinju prati na 60 stepeniC jednom sedmicno zbog grinja. Efikasno je namazati tik ispod nosa npr.vazelin ili nesto masno,jer ce se alergeni zalijepiti i nece doprijeti u nos.Zatim ispirati nos rastvorom morske soli koje kupite u apoteci ili sami kuci napravite,pola kk soli u 250ml tj.casi vode i spricom isperete nos.Oci stititi naocalama za sunce sto blize licu.  Oluja pogoduje da se polen oslobodi,zato se sklonite u kucu ako znate da ona nailazi.
• Od biljaka.Efikasno je ulje lavande ili eukaliptusa protiv zacepljenog nosa,kao nana,natapkati malo na maramicu i udisati.Ulje od lavande se moze pomijesati sa malo baznog ulja i utrljati u kozu oko sinusa jednom dnevno.Takodje caj od kamilice,vidca( Euphrasia officinalis),cvijeta crne zove (Sambucus nigra),koprive,bijelog luka,stolisnika (Achillea millefolium) djeluju antimukozno tj.smanjuju sekret i protivupalno. I ginko biloba se pokazala efikasno u alergijama ako se uzima oko 200 mg na dan.
• Ulje sjemena lana kao i samo uzimanje omega -3 masnih kiselina moze pomoci jer uopste djeluju protivupalno pa i protiv upala kod alergija.Jednu supenu kasiku ulja lana na dan samog ili pomijesanog u salatama i sl,i 1-2 kapsule omege uzimati duze vrijeme.
• Istrazivanja su pokazala da jedenje meda,kao i zvakanje saca,iz okoline u kome zivite,moze desenzitivisati organizam na polen iz okoline i tako sprijeciti alergiju.Poceti barem 2 mjeseca prije sezone polenske groznice sa 2 kk meda sa sacem.

Kozne alergije.

• Koprivnjaca ili urtikarija je vrlo cesta kozna bolest i manifestuje se crvenim plikovima koji su ujedno i oteceni i jako svrbe.Mogu se javiti odjednom i potrajati nekoliko dana ali se mogu i brzo povuci .Javlja se pri kontaktu sa alergenom poput odredjene vrse hrane,polena,dlaka ili perja,lijekova ili hemijskih supstanci npr.praska za pranje,omeksivaca,ubodi insekata.Moze se javiti cak kao i reakcija na toplo i hladno ili svjetlo cak.Smatra se da i stres igra ogromnu ulogu u pogorsavanju simptoma.Angioedem se odlikuje dubljim edemom oko ociju i usnica.Nekad i na sakama i stopalima.Isti su uzroci kao i kod koprivnjace.Kontaktni dermatitis se javlja direktnom izlozenoscnu nekog alergena poput hemijskih supstanci i sl.
• Cesto su dermatitisi kao i atopijski koji ima nepoznate uzroke nasljednog karaktera i o tome se mora voditi racuna.Oni se najcesce lijece kortikosteroidima i treba voditi racuna da li se javlja na tijelu ili glavi jer se neki kortikoster.ne smiju stavljati na lice kao sto je belogent npr.Najcesce je hidrokortizon u pitanju.Koprivnjaca se najcesce lijeci antihistaminicima,da se zaustavi a kasnije se izbjegava alergen.
• Cesto se preporucuje uzimanje dodatnih kolicina vitamina C,kao i vitamina B grupe,pogotovo  B6.
• Efikasno je mazati i ljekovitim uljima kao sto je lan zbog omega kiselina,i piti ga pogotovo.Ulje nocurka ima blagotvorno dejstvo na kozu.
• Blaga sredstva za pranje koristiti,da se koza ne isusuje
• Neko ima dobra iskustva kod dermatitisa sa medom i sircetom,ali sirce treba pazljivo koristiti jer moze i nadraziti kozu
• Zastititi kozu i od sunca sa kremama sa visokim zstitinim faktorom,i od hladnoce i vjetra

Alergije na hranu.

• Veliki broj ljudi vjeruje da je alergicno na neku vrstu namirnica,ali smatra se da manje od 1 posto zaista ima alergije.Naime,odredjenom broju ljudi nedostaje neki enzim potreban za pravilno varenje hrane,pa oni ne mogu da podnesu tu vrstu hrane.Nisu tolerantni na tu vrstu namirnice,kao npr.prema mlijecnom seceru laktozi jer nemaju enzim za njegovu razgradnju,ali dobro podnose jogurt ili kefir.Ili npr djeca ne mogu podnijeti namirnice sa glutenom jer takodje nemaju enzim za njegovu probavu.Sulfiti ili mononatrijum-glutamat koji se dodaju namirnicama kao konzervansi ili pojacivaci ukusa mogu izazivati preosjetljivost tj.alergijsku reakciju.
• Ponekad je tesko odrediti alergene koji izazivaju alergiju na hranu jer se reakcija javlja odlozeno ili ih pak aditivi izazivaju.Medjutim,smatra se da 90 posto izazivaju bjelancevine iz mlijeka kravljeg,iz jajeta,kao i kikiriki i psenica.Ostali cesti alergeni su jagode i ostali bobicasti plodovi,ljuskari tj.skoljke,rakovi,kukuruz,grasak,kao i zuta boja za hranu br.5(aditiv)
• Preko 70 posto ljudi sa alergijama na hranu ima manje od 30 godina i rjedje se javljaju u kasnijoj dobi.
• Neki od klasicnih simptoma bi bili bolovi i grcevi u zelucu praceni mucninama i proljevima kao povracanjima.Javljaju se i osipi na kozi u kratkom vremenskom periodu koji se povuku po prestanku uzimanja hrane.U tezim situacijama moze doci do oticanja jezika i lica i otezanog disanja,zatim nesvjestice i vrtoglavice,uz to se javlja i znojenje.
• Lijecenje se svodi na izbjegavanje hrane za koju se zna da je alergen,a ako su simptomi uglavnom lokalizovani na kozi ljekar moze prepisati antihistaminske kreme ili tablete da ublazi simptome i da brze prodje.
• Uvijek gledajte sastva hrane pa i one u najmanjim kolicinama jer je dovoljno da samo udahnete prah neke namirnice pa da stvori problem.

Alergije na lijekove.

• Nekad se javljaju alergije na odredjene vrste lijekova i to dobro treba imati na umu.Zapisati u knjizicu i to svima pokazati u ambulantama.Najcesce se javlja na penicilin,a medju ostalim su barbiturati,antikonvulzivni lijekovi,insulin,sulfatni lijekovi,lokalni anestetici kao i boje koje se dodaju u vene zbog rendgenskog snimanja.
• Cesce se javljaju poslije injekcionih rastvora i primjeceno je znatno manje propisivanja injekcija u odnosu na prijasnje godine.
• Takodje i ovdje ima ljudi koji samo ne podnose lijekove ali nije prava alergija,kao sto je na acetilsalicilnu kis.(aspirin,andol).Vise su osjetljivi i imaju gastricne probleme kad popiju lijek.
• Jedini nacin lijecenja alergija na lijekove je njegovo izbjegavanje i to je najsigurnije.Simptomi mogu biti blagi poput osipa na kozi koji se lijece antihistaminicima ili kortikosteroidima,ali mogu biti teski kao sto je anafilakticki sok koji moze izazvaiti jos i hrana ili ubod insekata.

Alergije na ubode insekata ima oko 15 posto populacije.Ispitivanja su pokazala da osobe alergicne na neku vrstu lijekova i hrane imaju vece sanse da su alergicni i na otrove insekata.Najcesce su to otrovi iz zaoka pcela,strsljena,zatim otrov iz mrava je cest alergen,kao i komaraca u posljednje vrijeme.Imunoterapija je dala dobre rezultate kod nekih ljudi .Cesto su burne reakcije kod uboda insekata pa i anafilakticki sok pa je neophodno imati pribor za hitne slucajeve ako boravite u prirodi i sl.Cesto se daju i repelenti koji odbijaju insekte pa u sezonama ih valja stalno imati uza sebe da se smanji mogucnost uboda.

Anksioznost- tjeskoba,strah

U danasnje vrijeme skoro da nema covjeka koji nije spoznao osjecaj anksioznosti.Anksioznost ili tjeskoba je u stvari prirodna reakcija na neku prijetnju ili opasnost i povezana je sa nacinom na koji se organizam priprema za suocavanje sa tom prijetnjom,narocito ako je opasnost nepoznata i neodredjena.Tada je taj osjecaj normalan i pozitivan i traje samo dok opasnost ne prodje.Medjutim,ako se tjeskoba ne moze povezati sa nekom prijetnjom i javlja se osjecaj zabrinutosti bez odredjenog razloga i traje duze i jace nego sto treba onda se radi o poremecaju koji treba lijeciti, da ozbiljno ne narusi zdravlje organizma. U oba slucaja u organizam se pocinje luciti hormon stresa kortizon,ubrzava se rad srca,plice se dise a um postaje budan i spreman na akciju,oslobadja se secer i misici su napetiji.
Postoje mnogi razliciti poremecaji anksioznosti koji se ujedno razlikuju po tezini od blagih do sasvim paralisucih.To su: fobije(strahovi od odredjenih situacija ili prostora),panicni napadi(iznenadno javljanje izuzetnog straha),posttraumatski stresni poremecaj(dugotrajna anksioznost poslije nekog traumatskog dozivljaja),opsesivno-kompulzivni poremecaj(uporne iracionalne misli,npr uzasavanje od odredjenih situacija ili ponavljanje nekog ponasanja),opsta ili neodredjena anksioznost(neobjasnjiv strah koji jako dugo traje cak i mjesecima).Najcesce se javlja opsta anksioznost i pogadja dva puta vise zena od muskaraca.Mogu se primjetiti vec u tinejdzerskim godinama iako se puno cesci medju odraslim osobama.
Uzrok moze biti prepoznatljiv kao sto je nesreca,razvod braka,gubitak posla,smrtni slucaj u porodici ili bilo kakva stresna situacija i tada se moze ocekivati poboljsanje kako vrijeme prolazi.A moze biti i ne prepoznatljiv jer se stres mozda desio u djetinjstvu a osoba se toga i ne sjeca.Takodje i genetika moze igrati ulogu,jer ima ispitivanja kod jednojajcanih blizanaca gdje ako jedna polovina pati od anksioznosti postoji minimum 50 posto da ce i druga.
Simptomi anksioznosti:

• prekomjerno znojenje
• srce brze kuca i krvni pritisak raste,moze se javiti i bol u grudima i pomijesati sa simptomima infarkta srca
• ponestaje daha,zadihanost i hiperventilacija, i moze se cak javiti vrtoglavica i nesvijest
• osjecaj kao da ce pozliti i javlja se proljev
• nesanica i razdrazljivost,placljivost za svaku sitnicu,nemogucnost koncentracije na bilo sta
• susenje usta
• bolovi u misicima
• prekomjerno jedenje ili totalni gubitak apetita
• gubitak polne zelje
• kod djece se javlja strah od odvajanja od roditelja,odlaska u skolu,od nepoznatih ljudi i briga za obicne situacije

Sve ovo moze imati za posljedicu nekontrolisano ponasanje i ometanje uobicajenih aktivnosti.Ako ti osjecaju predugo traju i tokom vise nedjelja i postanu jaki i nepodnosljivi, mogu prerasti u prave napade panike i najbolje se obratiti ljekaru i psihologu.Mozda je to maska za teze bolesti kao sto je problem sa stitnom zlijezdom ,ili hipogliikemijom ili infarktom ,cak i reakcija na neke lijekove,pa je svakako pozeljan odlazak ljekaru.Ako se iskljuce te bolesti onda se stanje svrsta u anksioznost.

Lijecenje.Kombinacija alternativnih lijecenja sa konvencionalnim je cesto vrlo efikasna.

• Psiholog koristi psihoterapiju i psihoanalizu u cilju identifikovanja stresova ili nekih sukoba koji se mogu nalaziti skriveni, a biti izvor anksioznosti.Treba dozvoliti ljekaru da sve dobro istrazi i na neki nacin pomogne da se promijeni mozda ugao gledanja i misljena kao i ponasanja na stvari u cilju ublazavanja ili suzbijanja anksioznosti.Uz to cesto ce prepisati neki od lijekova za ublazavanje simptoma tjeskobe.To su u posljednje vrijeme,a i najcesve tzv.benzodiazepini.Oni smanjuju ankisoznost,strah i prouzrokuju smirenje(sedaciju),a da se pri tome ne mijenja mentalna i motorna funkcija centralnog nervnog sistema.Kod pravilnog i dobro odabranog lijeka za odredjenu vrstu anksioznosti uglavnom djeluju smirujuce na pacijenta.Mogu izazvati pospanost,vrtoglavicu i razdrazljivost,umor kao i zavisnost pa se ti lijekovi ne mogu kupiti bez ljekarskog recepta i ljekar odlucuje koliiko dugo i kako prestati ih piti.Ako se lijekovi uzimaju navece nezeljeni efekti prolaze nezapazeno.Najopasnija je interakcija tj.kombinacija benzodiazepina sa alkoholom jer se moze zavrsiti dubokom depresijom disanja i smrcu..Oni potenciraju jedno drugom dejstvo.Pri ovakvom lijecenju treba biti strpljiv jer dejstvo pocinje tek poslije 4-6 nedjelja,ali se zato i ne smije naglo prekidati.
• alternativni nacini lijecenja kao sto je meditacija i razne tehnike opustanja,kao i tjelesne vjezbe mogu biti vrlo efikasne u ublazavanju i prevazilazenju anksioznosti,narocito ako se radi o prolaznoj ili iznenadnoj tjeskobi ili strahu.Naravno,to zavisi od osobe do osobe i od toga koliko se zelimo tome posvetiti.Aerobne vjezbe,zustra setnja,voznja biciklom i slicno od 30 min. pomaze lucenju endorfina,prirodne supstance koja poboljsava raspolozenje i ublazava bol.
• sve sto vas opusta i cini sretnim je korisno raditi u tim momentima,kao i druzenje sa pozitivnim ljudima za koje znate da su vam prijatelji.
• joga se pokazala dosta efikasna u mnogim slucajevima.
• hipnoterapija se pokazala efikasnim kod odredjenih vrsta fobija,a pomaze i kod opste anksioznosti.Dosta se primjenjuje kod djece i adolescenata.Oni samohipnozu nauce dosta brzo upotrebljavajuci svoju mastu.
• pravilno disanje je od ogromne koristi.Potrebno je usporiti i produbiti disanje.Staviti jednu ruku na stomak i polako udisati tako da se stomak podize pod rukom,ali da se ramena ne dizu. Zadrzati dah 5 sekundi i zatim polako izdahnuti.Ponavljati dok se ne osjeti smirenje.
• za regulisanje disanja se pokazalo korisnim ako se izdahne u papirnu kesicu i udahne vazduh iz te kesice.Time se povecava kolicina ugljen-dioksida koji kad se udise smanjuje nagon za hiperventilacijom i plitkim disanjem.Ublazice i vrtoglavicu.
• topla kupka je u koju se ukapa malo ulja od lavande,jasmina ili plave kamiliceje isproban i prijatan nacin opustanja svih cula.Cak mazanje samo sljepocnica ovim uljima ili kapanje na maramicu i udisanje ima umirujuci efekat.
• toplo mlijeko zaista djeluje umirujuce jer sadrzi aminokiselinu triptofan koja se pretvara u serotonin,hemijsko jedinjenje u mozgu,koji u organizmu daje osjecaj smirenja i blagostanja.
• uzimanje dodatnih kolicina magnezijuma do 300mg na dan opustice zgrcene misice i osjecacete se laksim.Takodje,uzimanje B-kompleks vitamina smiruju i nervnu i misicnu rardrazljivost pa moze pomodi kod anksioznosti.
• smanjiti unos pica sa kofeinom kao sto je kafa,cajevi i kola pica jer osobe sa strahovima i tjeskobom su posebno osjetljiva na kofein.Takodje smanjiti i alkoholna pica jer u pocetku moze prolazno da smanji tjeskobu,ali po prestanku djelovanja tjeskoba i strah se pojacavaju.
• naravno pozitivno misljenje i razmisljanje je kljucno u samoizljecenju

Od ljekovitog bilja tu su:

• kamilica( Matricaira recutita),maticnjak (Melissa officinalis).lipa (Tilia spp.) smatraju se blagim lijekovima za opustanje i smirenje uopste.Cesto se nalaze u kombinacijama cajeva za smirenje.
• hmelj (Humulus lupulus),valerijana (Valeriana officinalis) i pasiflora ( Passiflora incarnata) imaju znatno jace djelovanje na CNS i cesto se kombinuju zajedno u preparatima protiv nesanice i pokazale se efikasnim biljnim preparatima.Hmelj ima dugu istoriju kao sedativ.Poznata je radnicka nesanica beraca hmelja.Caj od 2 kasicice hmelja u solji vruce vode i piti 3 puta na dan korisno je kod anksioznosti. Valerijana se mora uzimati  u dozi od 1/2-1 kasicice tinkture da bi pokazala dejstvo i moze se uzimati duze vrijeme bez posljedica. Istrazivanja su pokazala da se supstance iz valerijane vezuju za iste receptore kao i benzodiazepini koji se koriste protiv anksioznosti. Ove kombinacije kao cajevi ili tnkture se mogu kupiti u slobodnoj prodaji u apotekama i biljnim apotekama.
• caj od cvijeta gorke narandze takodje djeluje relaksirajuci
• tzv.Bahovi cvjetni  lijekovi su homeopatski lijekovi i upotrebljavaju se za lijecenje raznih psihickih stanja,i postoji 38 lijekova specificnih za emocionalni problem.U vezi njih je najbolje potraziti savjete homeopate,obzirom da kod nas nisu cesti u upotrebi i nije ih lako naci.

Cink-(Zink) Zn

Zink je mikroelement koji je zastupljen kako u zemljinoj kori tako i u u zivom organizmu.Nalazi se u organizmu u kolicini svega do 4grama,ali je neophodan za skoro za svaki proces u urganizmu.
Izvor cinka.
Cink se nalazi u namirnicama i zivotinjskog i biljnog porijekla,s tim sto se iz zivotinjskog porijekla lakse resorbuje nego iz biljnog.To je zato jer namirnice zivotinjskog porijekla,svinjetina,govedina, sadrze proteine tj.aminokiseline koje lakse vezuju cink i lako prolaze celijske barijere i samim tim ga cine rastvorljivijim.Namirnice biljnog porijekla sadrze fitate i oksalate koji vezuju cink a kao takav se tesko resorbuje.Prosjecno se moze resorbovati do 40% cinka, a na resorpciju uticu mnogi faktori.Kao i kod zeljeza,sto ga je manje u organizmu to se lakse resorbuje jer se proteini koji ga prenose brzo njime zasite jer oni uzmu onoliko cinka koliko organizmu treba.
Nalazi se dosta u plodovima mora,ostrigama,kao i u jajima,mlijeku,soji,kikirikiju,ljesnik,klicama psenice,neglazirana zrna zitarica,siru,povrce sa tamnim liscem,spinat,boranija,grasak.zatim sjeme bundeve,pivski kvasac.Limunski plodovi ga malo sadrze,kao i obradjena hrana.
Upotreba cinka.

• cink ucestvuje u sintezi genetskog materijala RNK i DNK,pa je jako vazan mineral u trudnoci,kao i za pravilno stvaranje spermatozoida i njihovu pokretljivost.Iz tog razloga se koristi u tretmanu steriliteta muskaraca.Jaca uopste reproduktivni sistem jer ulazi u sastav mnogobrojnih procesa koji ucestvuju u stvaranju hormona( testosterona).
• ulazeci u sastav mnogobrojnih bjelancevina,enzima,hormona i njima slicnim kao sto su prostaglandini ucestvuje u raznim fizickim procesima kao sto je rast i razvoj kostiju,uopste metabolizam energije i celijsko disanje.
• sprjecava uvecanje prostate.Cesto se propisuju tablete sjemena bundeve za koju je dokazano da ima blagotvorno djelovanje kod hiperplazije prostate,jer je bogato cinkom.U kombinaciji sa B6 koristi se protiv impotencije
• ubrzava zarastanje rana i koristi se za razne kozne poremecaje i to najcesce u obliku cinkove masti koja sadrzi cink oksid.U tom obliku koristi se i za osipe na kozi,pa i pelenske osipe,kao i za groznice (herpese) na usnama i to da se sto cesce maze.Koristi se i za lijecenje akni jer djeluje protivupalno.
• koristi se kod opekotina
• pomaze jetri da ukloni stetne materije kao sto je alkohol i neki lijekovi
• u nekim studijama se pokazao korisnim kod reumatskog artritisa takodje zbog svog protivupalnog dejstva
• dovoljne kolicine cinka povecavaju otpornost na infekcije i uopste jaca imuni sistem jer aktivira T limfocite.Narocito se odrazava kod starijih osoba.
• moze da poboljsa kratkotrajno pamcenje i koncentraciju
• utice na culo ukusa 
• regulise srcani ritam i krvni pritisak
• neophodan je za pokretanje vitamina A iz jetre kao njegovu koncentraciju u plazmi,takodje kolicina vitmaina D utice na kolicinu cinka,smanjena kolicina cinka smanjuje apsorpciju folne kiseline.
• neophodan je za stvaranje rezervi insulina pa je koristan u prevenciji dijabetesa,jer se kompleks cink-insulin nalazi u beta celijama pankreasa.
• kod psorijaze

Nedostatak cinka.

Mala djeca i starije osobe,kao i trudnice i vegetarijanci cesto ne unose dovoljne kolicine cinka.Diuretici,alkohol kao i vece kolicine bakra,gvozdja mogu izazvati gubljenje cinka.Problemi sa bubrezima,dijabetes,velike opekotine,i antibiotici kao i kortikosteroidi mogu dovoditi do pojacanog izlucivanja cinka iz organizma.

Prvi znak moze biti gubitak ili slabljenje cula ukusa.Zatim opadanje ili gubitak dijela kose,gubitak apetita.

Dermatitis se cesto javlja ,umor pretjerani,sporo zarastanje rana kao i karakteristicne bijele mrlje na noktima.

Kod djece nedostatak moze izazvati zaostajanje u rastu i razvoju kao i polnom razvoju djecaka.

Moze se javiti uvecana slezina i jetra.

Visak cinka.

Unosenje velikih kolicina cinka moze izazvati neravnotezu minerala narocito bakra i gvozdja pa to treba dobro pratiti pri terapijama duzim od 6 mjeseci.

Moze se javiti mucnina,povracanje,glavobolje pa i slabljenje imunog sistema.

Zatim, manjak vode u organizmu,umor takodje,prestanak rada bubrega,losa koordinacija misica.

Preporucene dnevne doze.

Odrasli : 15mg

Trudnice: 25mg

Sve doze vece i za lijecenje odredjenih bolesti konsultovati se sa ljekarom.

Najcesce se uzima u obliku cink pikolinata ili aspartata,i cink celata.

Ginko -Ginkgo biloba L.

Ginko biloba je jedno od najstarijih drveca na planeti kao i jedno od najizdzljivijih.Smatra se da je nastalo prije vise od 300 miliona godina,a samim tim pretrpilo djelovanja nekoliko ledenih doba,ogromne klimatske promjene kao i promjene pod uticajem ljudi u posljednje vrijeme.Jos su stari kineski carevi znali za njegovu izdrzljivost i za supstance u korijenu i listovima,sada znane kao ginkolidi,i koristili ih u svojoj medicini.Uglavnom su se prije ali i danas koristili lepezasti listovi,a danas najvise standardizovani preparati listova,poznati kao ekstrakt ginka bilobe i moze se naci u slobodnoj prodaji u biljnim i humanim apotekama,kao i prodavnicama zdrave hrane.
Stari Kinezi su koristili ginko za lijecenje astme,promrzlina kao i oticanja.
Upotreba ginka.

• jedno od nakorisnijih efekata ginka je podsticanje vazodilatacije tj.sirenje krvnih sudova i poboljsanje protoka krvi u malim krvnim sudovima (kapilarima i arterijama) narocito na periferiji organizma.To se misli na sake,stopala,donjim dijelovima nogu,pa je zato i koristan kod promrzlina,kod bola u nogama pri dugotrajnom stajanju i hodanju.
• takodje poboljsava protok krvi i u CNS-u,sto pomaze nervnim celijama da dobiju dovoljno kiseonika i samim tim bolju mozdanu aktivnost.Zahvaljujuci ovoj osobini koristi se za poboljsanje pamcenja,koncentracije,ucenja,depresija.Za ovu namjenu se preporucuje uzimanje ginka od 40mg-120mg na dan.U Njemackoj,gdje je prestizno tijelo za efikasnost biljnih lijekova Commission E dokazalo efikasnost standardizovanog ekstrakta ginka,cesto se prepisuje za sprecavanje gubitka pamcenja kao i sloga,narocito starijim osobama.Sprecava se propadanje nervnih celija uslovljeno starenjem ,pa je koristan kod Alchajmerove bolesti.
• iz istog razloga koristan je kod vrtoglavice,glavobolje i zujanja u usima,kod ostecenja sluha koje je posljedica smanjenog snabdjebanja krvlju nervnih celija zaduzenih za culo sluha i ravnoteze.
• takodje i kod impotencije iz istog razloga.Naime,u jednom studiju muskarci su imali korist kad uobicajena terapija nije djelovala.Koriscena je nesto veca doza od uobicajene i do 240 mg koncentrovanog ginka,podijeljena u 2-3 doze i koristi se u periodu od 4-6 nedjelja.
• takodje i kod makularne degeneracije,cestog uzroka sljepila kod dijabeticara
• ginko utice povoljno na kardiovaskularni sistem jer snaznim antioksidantnim djelovanjem stiti krvne sudove od ostecenja slobodnim radikalima i samim tim usporavajuj njihovo propadanje.Smanjuje se rizik od ateroskleroze i time povoljno uticu na prevenciju mozdanog i srcanog udara.
• takodje kod poremecaja zgrusavanja krvi
• zatim kod astme,strucnjaci za biljnu medicinu smatraju da moze da sprijeci suzavanje bronhija kod astmaticnog napada
• kod zapaljenja vena i ulkusa na nogama
• znacajno je njegovo djelovanje na imuni sistem i protiv alergija

Nezeljena dejstva i interakcije.
Posto djeluje na bolji protok krvi,ne treba ga koristiti sa supstancama koje imaju isto dejstvo, kao sto je aspirin ,antikoagulantni lijekovi,MAO antidepresivima,a od biljnih sa bijelim lukom npr.jer moze doci do spontanog krvarenja i modrica po kozi.Svi koji imaju problema sa zgrusavanjem krvi moraju se prvo konsultovani sa ljekarom.
Vece doze od 250mg mogu izazvati povracanje,proliv cak i osip.Rijetko mogu se javiti glavobolje i uznemirenosti.
Ne preporucuje se trudnicama i dojiljama.

Vitamin A (retinol,askeroftol)

Vitamin A je prvi otkriveni vitamin,odnosno supstanca kojoj je prvoj dat taj naziv vitamin.Formira se iz vise takozvanih provitamina od kojih su najznacajniji beta karoten,alfa karoten,gama karoten i neki ksantini kao sto je kriptoksantin.Oni spadaju u karotenoide,pigmente koji se nalaze u biljkama.Najzastupljeniji i najvise se hranom unosi beta karoten,i do 80%,nasa koza ga moze taloziti.Vitamin A spada u liposolubilne vitamine,koji su rastvorljiviv u mastima,pa ima tendenciju talozenja i to najvise u jetri..Sami karotenoidi imaju ulogu antioksidanasa u organizmu.Najpoznatiji su tri oblika:A1,A2 i A3 koji imaju malu razliku u hemijskoj strukturi. Uglavnom se misli na A1 kada se govori o ovom vitaminu.
Izvor vitamina A:

• namirnice biljnog porijekla : tamonozeleno lisnato povrce kao sto je kelj,zuto i narandzasto voce i povrce kao sto su,mrkva,bundeva,narandza,kajsija,breskva,kukuruz,paradajz.Samo 100 gr.mrkve ce zadovoljiti dnevne potrebe vitamina A.
• namirnice zivotinjskog porijekla : jetre(dzigerice)svih zivotinja,ulja jetri masnih riba kao sto su haringa,bakalar,od riba bogate su haringa,sardina,tuna.
• mlijecni proizvodi : punomasno mlijeko,pavlaka,buter.

Upotreba vitamina A:

• neophodan je za dobar vid,po cemu je mozda i najpoznatiji,narocito pri  losem svjetlu.On ucestuvje u procesu stvaranja pigmenta u mreznjaci ,tacnije stapicastih celija mreznjace,pa kada ga nema dovoljno dolazi do tzv.nocnog sljepila,a kod dugotrajnog deficita i do pravog sljepila.Takodje stiti oci od makularne degeneracije tj.degeneracije zute mrlje.
• neophodan je za zdravu kozu i sluzokozu nosa,grla,organa za varenje i disanje,zatim za kosu.Poznata je terapija vitaminom A kod problema sa aknama i drugih koznih poremecaja.Takodje i duza upotreba,2-3 mjeseca prije jakog suncanja ,beta karotena,moze da zastititi kozu od stetnih UV zraka u odredjenoj mjeri,a dobija se i lijepa preplanula boja.Naravno,tu treba voditi racuna o predoziranju u njegovom talozenju u kozu kada se dobija zuta boja koze.
• ucestvuje u zastiti celijskih membrana,veze se za slobodne radikale i tako ima ulogu antioksidansa
• koristi se za zdravlje i izgradnju kostiju i zuba,jer pomaze pri resorpciji kalcijuma,a cink opet pospjesuje resorpciju vitamina A
• podstice zarastanje rana.
• podstice rad imunog sistema i povecava otpornost na infekcije narocito u kombinaciji sa vitaminom C
• ima znacaja u prevenciji nekih vrsta raka i kardiovaskularnih bolesti,jer moze da smanji kolicinu holesterola
• ucestvuje u procesu spermatogeneze
• za normalno funkcionisanje cula ukusa i cula sluha
• smatra se da moze sprijeciti predmenstrualnu napetost,a neka istrazivanja pokazuju da velike doze mogu da pomognu i kod dobrocudnih tumora ili obilnih krvarenja ali sve je to tek u istrazivanju.

Toksicnost vitamina A.
Do prije nekoliko godina vitamin A se davao djeci uz vitamin D u prevenciji rahitisa,danas se uglavnom ta praksa izbacuje,jer smatraju da je dovoljan samo vitamin D,mada i dalje ima preparata u toj kombinaciji.Talozi se u organizmu jer je rastvoljiv u mastima,pa ga je rijetko potrebno dodatno unositi.Visak moze da izazove mucninu,povracanje,glavobolje,poremecaje vida,suvu kozu,kao i uvecanje jetre i slezine,pucanje usana,gubitak kose,pa cak i bolovi u zglobovima i kostima.Zna se da velike kolicine mogu cak i izazvati neke vrste raka, pogotovo raka pluca.Ugrozeni su ljudi koji rade dugo sa azbestom koji se udise.Vitamin A u velikim kolicinama ima teratogeni efekat na plod,pa je potreban poseban oprez kod trudnica.Nista ne uzimati u velikim kolicinama,ali ga ne treba ni izbjegavati,jer je zaista njegova uloga ogromna.
Cesto se kod male djece vidja hiperkarotenoza sto predstavlja zutu ili oranz obojenu kozu tabana,dlanova i nosa.Roditelji obicno pretjeraju sa davanjem kasica od mrkve ili breskve,ali to se povlaci po smanjenom unosu.
Akutna toksicnost je ako se uzme i do 100 puta veca kolicina od preporucene odjednom,a hronicna ako se duze vrijeme uzima ali znatno manja kolicina.
Doza u multivitaminskim preparatima je sasvim dovoljna da zadovolji dnevne potrebe i nema potrebe za radikalnijim uzimanjem izuzev ciljane doktorske terapije.
Deficit vitamina A je ipak jos uvijek znacajan problem kako u nerazvijenim tako i u razvijenim zemljama.Smatra se da usljed siromasne ishrane cak preko 2 miliona djece i milioni trudnica ne unose dovoljno ovog vitamina.Sa normalnim uzimanjem ovog vitamina  broj umrlih od disajnih puteva i od proljeva bi se drasticno smanjio.Narocito su ugrozena prijevremeno rodjena djece jer jos nemaju uskladistene zalihe vitamina A dovoljno,kao i oboljeli od cisticne fibroze.
Najcesca manifestacija deficita je nocno sljepilo.
PDD-preporucene dnevne doze su:

• Djeca:2000-4000 IJ
• Zene: 4000 IJ ili oko 2,5 mg beta karotena
• Trudnoca i dojenje:6000IJ
• Muskarci: 4000-5000 IJ

IJ je internacionalna jedinica.